Een fragment uit het interview:
Conflicten in de liefde zijn van alle tijden, maar typisch voor nu is dat het vuur uitgaat
'Conflicten in de liefde zijn van alle tijden. Maar opvallend aan deze tijd is dat mensen vaak zeggen dat het vuur eruit is. Ze ervaren ledigheid in het relationele leven, en zeggen: we maken geen ruzie – zelfs dat niet. Het is vernietst. Er is niets dat gebeurd is, geen reden voor onze ondergang, maar het is er niet meer.
Liefde is een mysterie. Het is niet zozeer iets waaraan gewerkt moet worden, maar liefde is goddelijke genade waar god zelf niet tussen moet komen. Het is een loterij van kans. We kunnen goede bedoelingen hebben, maar het is van tevoren niet te voorspellen of de liefde stand zal houden.
Mensen komen bij mij en vragen: wat moeten we doen, dokter? Ik weet dat niet. There ain't no cure for love. Ik vraag hen dan: wat deden jullie vroeger, hoe hebben jullie elkaar leren kennen, en wat hebben jullie al geprobeerd? We vragen vaak de verkeerde dingen.
Ik ben een ongelofelijke romanticus, er is niets wezenlijker dan de liefde. Dat hoeft niet in de vorm van man, vrouw en kindjes te zijn, dat kan in alle vormen. De liefdevolheid is hooggestemd, daar zou ik alles voor geven. Het gaat niet over elkaar nog net uit kunnen staan en dan moedig voort. Liefde gaat over doodgewone dingen die ongelofelijk zijn, het is reaching for the sky just to surrender. Dat is een paradox, maar het gaat over gewoon samen een ritje maken in de auto, samen stil staan en naar de bladeren luisteren. Het klinkt melig, maar dat is waar het uiteindelijk allemaal om draait. De ongelofelijke vervulling van de liefdevolheid van mensen, die zit niet in dure ervaringen. Ware liefde vind je niet op een tropisch eiland in een bubbelbad. Daar wordt je huid rimpelig van en je hersenen tot moes. Ik pleit niet voor de saaiheid van de dingen, maar de prachtigheid van de gewoonheid. Dankbaar en aandachtig zijn. De kunst van het leven is om in de doodgewone dingen de grootse schoonheid te vinden.
De liefde eindigt nooit. Ook als ze gedaan is, eindigt ze niet. Dat zie je aan de performance van kunstenaar Marina Abramović, in het MoMA in New York, waar ze haar voormalige geliefde Ulay na jaren weer terugziet. De liefde is voorbij, maar is er nog. De hechting die volwassen mensen hebben kan omslaan, love in hate, in verschrikking, maar die gevoelens zijn zo verweven dat ze niet zomaar losgekoppeld kunnen worden.
Je moet de ander altijd blijven zien als een ander, is de filosofie van Emmanuel Levinas. De ander is radicaal anders. De ander is altijd een vreemde. Men vindt dat vreemd: als je geliefde een vreemde is, is dat toch niet plezant? Toch moet je de ander niet tot onderdeel van jezelf proberen te maken. Door in te zien dat de ander anders is en blijft, word je verlangen gevoed, en daarom blijft dat verlangen. Hoe langer ik mijn geliefde ken, hoe meer ik haar niet kan begrijpen. Zodra ik iemand denk te kennen, wordt dat de même, het zelf. We willen de ander maken tot een deel van onszelf. We spelen eigenlijk kleine godjes. Mijn geliefde moet voldoen aan mijn idealen en mijn projecties. Maar je kan beter de vreemdheid en andersheid toestaan en daarnaar verlangen. Het vereist dat je nieuwsgierig blijft. Cynisme is de dood van alles, dan eindigt de cultuur.
Je kunt je bedreigd voelen door anderen, met andere achtergronden en ideeën, maar het is ook vervullend, interessant, nieuw. Het verrijkt ons. Het is de ander die de zelfgenoegzaamheid verdrijft. Het mooie wereldje dat de ander im Frage stelt, dat maakt het leven zinvol. De liefde is geen wellness-kuur, de liefde is lastig, de liefde is een hoogst boeiende lastigheid. We zijn in de blik van de ander. Het bewustzijn van ons tekort en ons niet-weten valt de westerse mens moeilijk, die in een zelfgenoegzame pseudo-wetenschappelijkheid denkt dat hij alles kan beheersen, kennen, weten en kopen. Dat is destructief voor de samenleving. Het kunnen loslaten, beseffen dat je het niet weet, maar geïnteresseerd blijven in het niet-weten, is de sleutel van het samenleven, en de liefde.
In de liefde moet je praten, maar ook samen kunnen zwijgen. We moeten goed zwijgen om goed te kunnen luisteren. Er wordt veel getaterd, getetterd, gekwebbeld. In Nederland nog meer dan in Vlaanderen. Overal heerst de mening. Men twittert een mening nog voordat het is gebeurd. Maar de crux ligt in het zwijgen, in de zin van bedachtzaamheid, een schrede terugzetten, zoals Heidegger dat noemt, en wachten. Zwijgen om de ander de kans te geven om na te denken en tijd te nemen, en dan de woorden te kunnen beluisteren. Zwijgen is eigenlijk heel respectvol luisteren.'
Hele interview staat op https://www.brainwash.nl/bijdrage/psych ... e-verdriet
Ook interessant: Het idee dat het leven vooral leuk moet zijn, is dé ziekte van deze tijd https://www.brainwash.nl/bijdrage/het-i ... -deze-tijd